Zoek!

'Opbeurende' kritieken

"Nathalie Huigsloot kan beter haar geld op haar rug verdienen!"








17 Jul '12 - 4870 W, 1 I - + 108 - 61 NIET SPUITEN, GEWOON SLIKKEN

Persoonlijk zoektocht voor DE VOLKSKRANT

We worden steeds ouder, terwijl we er steeds jonger moeten uitzien. Is het mogelijk uit de masochistische houdgreep van de schoonheidsmaffia te ontsnappen? Zonder cosmetische ingrepen? Journaliste Nathalie Huigsloot (43) zocht naar een gebruiksaanwijzing. En vond haar.

Het schokkendste vind ik het moment dat ik mijn laptop aanzet, als het beeld nog op zwart staat en ik mezelf in het spiegelende oppervlak aanschouw. Jezus, wat een onderkin! Ai, die fronsrimpel is nu echt ingesleten! Och, en zie je die rimpels van mijn neusvleugel naar mijn mondhoek? En die rond mijn ogen?! En ik lach nog niet eens.

En dan te bedenken dat uiterlijk nooit echt een issue voor me is geweest. Dat is dan weer het voordeel van opgroeien als roodharige dwerg met 13+ vergrootglazen op je besproete neus. Je moet het er niet echt van hebben. Maar waarom maak ik mij nu dan ineens wel druk om mijn veroudering?

Ik lees in het boek De Tweede Schepping van Kathy Davis dat je je begint te ergeren aan je voorkomen zodra uiterlijk en identiteit niet (meer) hand in hand gaan. In het boek, waarin de Britse klinisch psychologe uitgebreid onderzoek doet naar de zin en onzin van cosmetische chirurgie, gaat het bijvoorbeeld over een sportief en bedeesd meisje met een enorme voorgevel die de lokroepen van testosteronmannen verschrikkelijk vindt. Pas als ze haar boezem verkleint, vallen uiterlijk en identiteit samen, en voelt ze zich 'zichzelf'.

Misschien is zoiets nu ook bij mij aan de hand. Ik ben nogal een onhandig, struikelend, onzeker, twijfelend, angstig, 'ik-weet-het-ook-allemaal-niet'-wezen, en ergens passen daar de looks van een 50-jarige vrouw niet bij.

Mijn werk ook niet. Want is het niet beetje sneu om als oude dame jonkies als Dreetje Hazes te interviewen? En ligt mijn vriend eigenlijk niet liever op zijn stagiaire?

Natuurlijk heb ik botox overwogen. In mijn fronsrimpel. Het is dat een homovriend uitermate verbaasd vroeg 'O ja? Waarom die?' en vervolgens inzoomde op de rimpels rond mijn ogen. Er is kennelijk geen beginnen aan.

*

Zoals bij alles waar ik tegen aanloop, val ik de BN'ers die ik voor mijn werk moet interviewen lastig met mijn strubbeling. Zo ook presentatrice Nelleke van der Krogt, die ik spreek op het moment dat zij net besloten heeft haar grijze haren niet meer rood te verven. 'Bij mij ontstond op een gegeven moment de behoefte mijn haar naar mijn leeftijd toe te trekken', zegt ze stralend. 'Ik ben binnenkort 64 en we willen toch allemaal graag oud worden? Maar als we dan zo oud zijn, moeten we het allemaal ontkennen. Willen we ineens jeugdig zijn. Dat vind ik zo raar. Ik heb niet voor niks geleefd denk ik dan, de groeten! Dan wil ik het zien ook.'

Haar advies aan mij is: 'Ga er vol in, anders kom je er nooit mee klaar. Dan blijf je kwakkelen en denken: als ik nou zo doe, dan is het misschien toch beter. Dat is dweilen met de kraan open. Nee, het gaat eerst om: Huppakkee! Het is zoals het is. Dit ben ik en het is onomkeerbaar. Koop desnoods een tien keer vergrotende spiegel. Dan denk je eerst: Ohhh, ben ik dat?! Ik sta ook echt niet altijd voor de spiegel van: Yes! Joepie! Ik ben ook ontdaan, geëmotioneerd. Maar dat is juist prima, dan verwerk je het. Daarna laat je het los. Want het is het verzet tegen het onontkoombare dat aan je geluk vreet, niet de rimpels. En juist door het leven zijn sporen na te laten, krijg je glans. In Tussen Kunst & Kitch hebben we het vaak over patina. Voorwerpen die lang in de grond hebben gezeten, krijgen een diepe, parelmoerachtige gloed. Dat is juist prachtig!'

*

Helemaal gelift ga ik weer naar huis. Nelleke heeft gelijk, laten we massaal naakt, in daglicht, voor een vergrootspiegel gaan staan en gewoon eens even stevig janken over alle putten, kwabarmen, hangknieën, rimpels en plooien. Het als het ware verwerken als in een rouwproces na de dood van een dierbare. En dan door! Voorwaarts.

Die avond verhaal ik tegenover vrienden als een ware Jehova's getuige over het licht dat ik heb gezien. Ik ga mijn haren nooit verven, de botoxvriend nimmer de hand schudden, ik laat het leven zonder verzet over mij heenkomen, halleluja.

'Ja maar Nelleke is 64, jij bent 43!', is de repliek. Dan ga je toch niet nu al grijze haren accepteren?

Ehm...

*

Ik besluit een serieuze zoektocht te ondernemen om aan te leren hoe ik zonder cosmetische ingrepen toch blij met mijn vernieuwde uiterlijk kan zijn. Ik zoek het eerst in de BDD-hoek. BDD staat voor body dysmorphic disorder, voor ingebeelde lelijkheid, voor de obsessie met het eigen uiterlijk. Ik wend me tot psycholoog Iman Baardman, pionier op het gebied van BDD in Nederland en er een proefschrift over schreef. Hij reageert enthousiast en wil graag meedenken om het braakliggende terrein 'zonder botox van uw rimpelfobie af' te ontginnen.

Met een tas vol wetenschappelijke literatuur strompel ik naar huis. Daar lees ik zo veel van Freud tot Jung, van psychologie tot antropologie, en van feminisme tot gerontologie, dat mijn fronsrimpel nu definitief is ingesleten.

*

Volgens Freud, en ook latere psychoanalytici, is het mekkeren van vrouwen over hun uiterlijk iets van alle tijden. Hun onzekerheid ontstaat als het meisje tot de rampzalige ontdekking komt dat ze geen penis heeft. Ze is gecastreerd, haar lichaam vertoont een ernstig tekort. Deze vernietigende klap voor haar trots op haar lichaam, en voor haar gevoel van eigenwaarde in het algemeen, is het begin van een levenslange cyclus waarin buitensporige ijdelheid en perioden van schaamte en zelfhaat elkaar afwisselen. Schoonheid is voor vrouwen de troostprijs voor hun verlies van de fallus.

Gek genoeg begint juist de dag dat ik dit lees mijn 3-jarige dochter voor het eerst tegen haar vader over zijn geslacht. 'Wat is dat touwtje aan jouw billen?', vraagt ze als haar vader uit bad stapt. 'Wij meisjes zijn een stuk beter afgewerkt, he?', improviseer ik snel op samenzweerderige toon met een afkeurende blik naar 'het touwtje'. Maar als mijn vriend zijn vermoeden uitspreekt dat het demoniseren van zijn 'immense liefdesapparaat', de kans op kleinkinderen wel eens zou kunnen bederven, laat ik mijn revolutionaire aanpak maar weer varen.

Ik lees verder. Over hoe onze levensverwachting sterk is toegenomen zonder dat we een omslag in denken hebben gemaakt, waardoor we niet voorbereid zijn ten volle van de extra jaren te profiteren. We zien de tweede levenshelft nog vooral als een periode van aftakeling, ziekte, wanhoop en de dood. Veel mensen proberen dan ook hun jeugd terug te krijgen en te behouden door plastische chirurgie, een veelvoud aan relaties of een huwelijk met een veel jongere partner. Maar volgens de grote denkers loop je dan juist veel moois mis. Jung heeft het over het ongeleefde leven. Je midlifefase biedt je de kans om werkelijk jezelf te worden. Het is een tijd van verdieping, groei en inzicht. Je wordt milder, minder gericht op je ego en minder ontvankelijk voor wat de goegemeente van je vindt, het is kortom een fase om naar uit te kijken.

Zo bekeken zou je denken dat we de bijbehorende rimpels dan ook anders kunnen zien. Bijvoorbeeld als teken van wijsheid of als teken dat je het leven bij de kladden hebt gepakt. Dat je niet keihard op de rem bent gaan staan, maar het lef hebt gehad niet lafjes op de vlucht te slaan richting schoonheidskliniek.

*

Baardman is iets minder optimistisch over de mogelijkheid onze rimpels eventjes in een gunstiger daglicht te zetten. 'Natuurlijk', zegt hij, 'in navolging van Jung zou je kunnen zeggen dat die groeven in je gezicht een veruiterlijking zijn van dat je hebt aangepakt in het leven. Dat je je potentieel waarmee je bent geboren hebt ontwikkeld. Niet rimpelig zijn staat dan eigenlijk voor niks doen, voor stilstand. Maar we leven nu eenmaal in een tijd waarin we gebombardeerd worden met visuele uitingen die steeds schreeuwen dat rimpels niet mooi zijn. Oud is slecht. En je uiterlijk is een factor van levensbelang. Dan is het heel lastig jezelf zo om te scholen dat je rimpels ineens als een groot feest ziet.'

*

Om de strijd tegen de collectieve rimpelfobie effectief aan kunnen te gaan, is het volgens Baardman het beste er zelf anders in te gaan staan. Dit doe je door de focus van de negatieve dingen te verleggen naar de mooie dingen. 'In de groepstherapie deden wij een oefening waarbij we een kwartet maakten van de vier mooiste uiterlijkheden van alle aanwezigen. Dus dan kreeg je bijvoorbeeld: Mag ik van jou de mooie borsten van Marian. En mag ik van Thijs zijn brede schouders. Dat was vermakelijk en het werkte ook.' Bij elke obsessie helpt het om de focus eraf te halen door de aandacht te verleggen. 'Dat principe wordt ook toegepast bij kankerpatiëntes wier borst of lymfeklieren zijn weggehaald en die sindsdien veel last hebben van hun arm. Vanuit de psychologie wordt fysiotherapeuten aangeraden om juist ook af en toe de andere arm een keer te masseren. Medisch gezien hoeft dat niet, maar het leidt ertoe dat de aandacht wordt verlegd van het zieke, geamputeerde, naar het gezonde, pijnloze deel.'

*

Het is dus vooral een kwestie van 'cognitieve therapie', zegt Baardman. Wie zichzelf lelijk vindt, maakt een drieslag in zijn denken: Ik keur mijn uiterlijk af â anderen die mij zien, doen dit ook â dus volgt er een negatieve consequentie. Op deze drieslag valt het nodige af te dingen. De schaamte of het nare gevoel over het eigen voorkomen is bijvoorbeeld meestal gebaseerd op slechts een en hooguit twee of drie kenmerken. Dit kenmerk overheerst het totale lichaamsbeeld. 'Je wordt die ene fronsrimpel zeg maar, en gaat vertekend naar jezelf kijken. Maar anderen zien iemand in zijn geheel. Ook zaken los van het uiterlijk, zoals uitstraling, charme, humor zijn belangrijk om zelfs een objectief lelijk uiterlijk te veraangenamen.'

Hoe stellig mensen in hun catastrofale denkslagen kunnen geloven,was te zien tijdens het recente optreden van Mylène de la Haye bij Pauw & Witteman. De presentatrice heeft een facelift ondergaan en haar verhaal was: 'Ik was nog niet klaar om naar de volgende levensfase te gaan, en dat is: theedrinken op de bank, intellectuele gesprekken voeren en allemaal moeilijke boeken lezen, en niet meer naar Mysteryland of The Gay Pride.'

'Maar dat heeft toch niks met je uiterlijk te maken?', reageren de heren aan tafel.

'Jawel, wel bij vrouwen', aldus De la Haye stellig. Tegen Paul Witteman: 'Jij praat ook liever met een vrouw waarmee je de liefde wilt bedrijven dan met een vrouw waarmee je de liefde niet wilt bedrijven.'

Witteman ontkent, maar De la Haye blijft overtuigd van haar denkwijze. De Vlaamse schrijver Herman Brusselmans zei het ook tegen haar: 'Ik kan niet eens praten met een lelijke vrouw, want het interesseert me niet wat ze te zeggen heeft.'

Dus was ze onder het pijnlijke mes gegaan. Want mannen moesten blijven kijken. 'Ongeacht of je ze wilt hè, maar dat is wel een klein beetje waar het om gaat. Je wilt niet voor spek en bonen meedoen. En dat is het gevoel wat ik kreeg. Je zit in de draaimolen, de wind gaat door je haren, en op een gegeven moment gaat hij langzamer draaien en dan denk je: Hé, ik wil nog niet dat het afgelopen is.'

'En voel je je nu veel beter?', vroeg Jeroen Pauw nog.

'Nou, ik loop niet helemaal door het huis te joelen. Het is niet van: wow! Maar ik voel me... minder ongelukkig.'

*

'Het is zeer de vraag of haar veronderstelling dat mannen je op geen enkele manier meer zien staan als je veroudert waar is', zegt Iman Baardman. 'Mijn idee is dat het vooral denken is. Maar dat denken kan wel als een self fulfilling prophecy werken. Als jij naar een feestje gaat in de zekerheid dat je een muurbloempje bent, dan wordt dat bewaarheid. Je gedraagt je naar wat je van jezelf denkt. Maar er zijn genoeg vrouwen met rimpels waar wel mannen omheen cirkelen. Het gaat altijd om onzeker zijn. En die onzekerheid hang je aan iets op. En niets zo makkelijk om je uiterlijk als hang-up te nemen in deze tijd waarin het en vogue is om te tobben over je uiterlijk.'

Als De la Haye zich voor de operatie bij hem had gemeld, had Baardman haar kunnen helpen zonder dat daar een mes aan te pas was gekomen, denkt hij.

*

Sonja Barend heeft de gladtrekdokter nooit overwogen, ondanks de spotlights. In een interview zei ze dat ze het juist leuk vindt mensen ouder te zien worden op televisie. Ik schrijf haar uitgebreid over mijn zoektocht, en dat dat ik heel graag met haar over het onderwerp van gedachten zou wisselen, in de hoop het tij te kunnen keren. We kunnen helaas niet afspreken omdat ze de volgende dag op reis gaat, maar Barend schrijft terug: 'Mooie brief! Ik snap het allemaal: ik zou ook heel graag nog jong en glad zijn, maar eraan gaan knutselen is een andere zaak. Volgens mij is het een strijd die je verliest met rimpelige handjes waar je op moet gaan zitten om de concurrentie met dat gladde gezicht te ontlopen en dat hagedissennekkie waar dan weer een sjaal omheen moet. Het is maar heel zelden dat al dat geknutsel mooi uitpakt en je niet die universele poezenkop eraan overhoudt of dat te strak getrokken neerwaartse mondje dat alleen nog maar kan slissen.'

Dat is natuurlijk ook zo. Waarom in hemelsnaam een gevecht aangaan waarvan je op voorhand weet dat je dat gaat verliezen? Terwijl er zo veel winst te halen is bij acceptatie. Nee, ik zou echt niet weten wat je te zoeken hebt bij de cosmetische arts.

*

Toch zou ik graag een cosmetisch arts ontmoeten. Gevalletje wederhoor. Houdt mijn redenering stand? Ben ik bestendig genoeg om de verleiding te weerstaan om toch aan het uiterlijk te laten sleutelen? Ik ga naar Floor Claus. Zij is 38, bloedmooi, heeft zelf ook botox gebruikt, maar dat ziet er allerminst nep uit. Bovenal is ze een zeer overtuigend pleitbezorgster van de botoxspuit. Alhoewel Claus zelf alleen spuit en geen groot voorstander is van cosmetische chirurgie 'snijden in gezond vlees' is ze het niet eens met Sonja Barend dat het een strijd is die je per definitie verliest. 'Tegenwoordig kun je de handen heel goed verjongen, voor 1.500 euro hoef je er niet meer op te zitten.' En ook een halslift of je kaaklijn corrigeren behoort tot de mogelijkheden, dus dat sjaaltje hoeft dan ook niet meer.

'Maar vrouwen van haar leeftijd zijn mijn doelgroep niet', zegt Claus. 'Die hebben de boot gemist, hoe hard dat misschien ook klinkt. Want Sonja Barend had op haar 40ste niet de mogelijkheid te kiezen voor injectables, die bestonden toen nog niet. Maar bij een huid van een vrouw van haar leeftijd is het heel moeilijk het er nog een beetje natuurlijk uit te laten zien. Eerlijk gezegd, als zij een afspraak zou maken bij mij, dan zou ik zeggen: Je bent gewoon twintig jaar te laat.'

Zelf is ze al op haar 30ste begonnen. 'Toen ik tien jaar geleden met dit werk begon, had ik hier twee van die lijntjes (van neusvleugel naar mondhoek, NH), echt van die scherpe krasjes, waarvan ik nu, als ik ze bij jongere vrouwen zie, denk: waar heb je het over? Maar goed, die heb ik toen weggehaald en daar was ik heel blij mee. Verder heb ik botox. Hier (wijst op voorhoofd, NH), vanwege de fronsrimpel, en eh... haha, ik heb overal wel dingetjes. Ook preventief heb ik het een en ander gedaan.'Maar dat betekent geenszins dat ze een obsessie heeft met haar uiterlijk, zegt ze. 'Ik ben juist niet gefocust op mijn uiterlijk. Ik heb door wat ik heb laten doen zelfs geen make-up meer nodig. Ik doe 's ochtends mijn haar, een beetje mascara op en ik loop naar buiten. Ik zou het wel vervelend vinden als ik er opeens heel lelijk uitzag. Dan zou ik denk ik wel opeens gefocust op mijn uiterlijk zijn', zegt Claus, maar ze is het er niet mee eens dat vrouwen die aan hun uiterlijk knutselen geobsedeerd zijn. 'Juist doordat je iets kunt aanpakken hoef je er ook niet over na te denken. Mensen doen altijd alsof het een soort dagtaak is. Dat vrouwen die dat doen leeghoofden zijn die de hele dag alleen maar voor de spiegel staan en niks anders te doen hebben dan met elkaar bellen over welke nieuwe injectietechniek of laserbehandeling er nu weer op de markt is.

'Je kunt heel goed botox gebruiken zonder dat je een freak wordt. Iemand komt bij mij een kwartier of een half uur binnen en die kan daarna gewoon weer door met leuke dingen doen. Maar dan in de zekerheid dat dat gezicht er een tijdje een beetje leuk uitziet. En niet in de zin van jong, maar gewoon niet zo moe. Ik zorg er voor dat iemand er gewoon goed uitziet voor zijn leeftijd. Zich lekker voelt en niet schrikt als-ie in de spiegel kijkt.'

*

Claus snapt niet dat ik het zo zwaar maak. 'Je blijft toch ook je hele leven naar de tandarts gaan om je gebit in goede conditie te houden? Dus waarom je huid ook gewoon niet een beetje bijhouden? Laatst zei iemand heel eerlijk tegen me: 'Ik was vroeger echt heel erg mooi, en nu niet meer, ik vind dat gewoon heel jammer.' Ja, wat moet ik dan zeggen? Ga maar een uur staan huilen voor de spiegel? Terwijl ik een kast vol met spullen heb die daar op een makkelijke manier iets aan kunnen doen! Als je tenminste op tijd begint...'

*

Ik begin ineens tijdsdruk te voelen in het beslissingsproces. De boot gemist, de boot gemist.... het zingt en zingt maar door. Floor is al vanaf haar dertigste bezig, ik ben al 43, moet ik er dan niet heel snel aan? Heel lang hoeft Floor Claus er ook niet over na te denken wat ze zou doen als ze mij was. Mijn slapen schijnen mijn grootste boosdoener te zijn. 'Daar ontbreekt echt iets, daar zit gewoon een deuk.' Als ze die opvult, en ze zet twee botoxprikjes onder mijn ogen, dan verdwijnt de moeheid die ik, zeg nou zelf, toch nooit meer weggeslapen krijg. En, mijn rimpels in mijn voorhoofd, mijn fronsrimpel, de plooien van mijn neus naar mijn mondhoeken, alles wordt als het ware gladgetrokken door die opvulling van mijn slapen. En dat in slechts een kwartiertje tijd. Voor 1.200 euro, en dat blijft dan een jaar of twee zo zitten.

Goh hee..

*

'Maar loop ik dan niet een enorm mooie, mildmakende, belangrijke innerlijke ontwikkeling mis?', sputter ik nog wat tegen. Omdat ik de ouderdom niet omarm. Claus: 'Dat kan toch heel goed samen gaan? Je verzorgen èn je met interessantere dingen bezighouden. Het sombere gevoel over de dingen die voorbij zijn en die niet meer terugkomen, blijft toch wel, dus dat zal je blijven louteren en verdiepen. Daarvoor hoef je toch niet per se een verschrompeld uiterlijk te hebben?'

*

De dagen erna trek ik elke keer als ik in de spiegel kijk aan mijn slapen om te kijken hoe mijn hoofd dan wordt. Best mooi. Waarom doe ik het dan niet? Mijn calvinisme zit me in de weg. De angst voor ijdeltuiterij. Zoals je je vroeger kon schamen om toe te geven dat je onder de zonnebank was geweest. Botox is de zonnebank van nu. Met diens verschil dat je over botox niet te lang kunt twijfelen of je eraan gaat. Want dan heb je DE BOOT GEMIST. Het is alsof ik moet kiezen tussen een leven met of zonder kinderen.

Mijn vriend vindt het maar een slaapverwekkend onderwerp. 'Maar mijn levensgeluk staat op het spel!', roep ik wanhopig uit.

Als ik later bij de tramhalte sta, zie ik een gigantisch billboard hangen: Nivea, voor nog mooiere oksels. Moet ik me daar ook al druk om maken?

*

Zelfs het onderzoek dat aantoont dat het lamleggen van je spieren invloed heeft op je psyche, doet mijn dilemma niet verdwijnen. Botox vervaagt niet alleen je rimpels, maar ook je emoties. Doordat je je gelaatsspieren niet kunnen samentrekken, gaat er ook geen signaal naar de hersenen en worden emoties afgevlakt. Onderzoekers lieten een groep zielige filmfragmenten zien. De mensen die met botox waren behandeld, hadden veel minder emotionele belevingen dan de controlegroep. Het zou ook verklaren waarom depressieve mensen psychisch juist opknappen van een botox-behandeling, zoals ander onderzoek suggereert.

Tja, hoe erg is het als er een kleine demper op je emoties zit, denk ik. Die van mij overleven dat prima.

Het valt me ineens ook op hoe veel mensen druk zijn met hun uiterlijk. Vrouwen in het park met kleine spiegeltjes zitten hun make-up checken, zoeken via de ruit naar een glimp van zichzelf. Mijn hele manier van kijken verandert. Ik zie de film waarin Meryl Streep Margaret Thatcher speelt en kijk alleen maar naar haar huid. Heeft zij nou botox? Dat ziet er goed uit! Heel natuurlijk ook. Waarom zou je zo niet oud willen worden?

Maar als ik naar mijn 3-jarige dochter kijk, wil ik ineens zo graag dat de samenleving niet die kant opgaat. Dat ze zich minder waard gaat voelen omdat ze weinig kin heeft of zo. En vanaf haar 14de om een kinprothese begint te bedelen. Waarom kan niet iets als empathie de boventoon voeren in onze maatschappij?

*

Ik besluit Pieter Frijters te bellen. Hij claimt met zijn mind tunig-methode duizenden mensen in no time van hun irreële angsten, mindfucks en fobieën afgeholpen te hebben, en hielp via spiegeltrainingen in het BNN-programma Say no to the knife mensen van hun negatieve lichaamsbeleving af. Voor een ander verhaal hielpt hij me van de hypochondrie af, misschien kan hij me nu ook helpen.

'Je moet uit die tunnelvisie van het uiterlijk weg', zegt hij, 'net zoals je eerder in de tunnel der dodelijke ziektes zat. Richt je op iets totaal anders, want aandacht leidt altijd tot groei.'

En verder: 'Joh meid, schoonheid zit van binnen en niet zozeer van buiten. Het gaat om klasse. Probeer jezelf op dat gebied te verfraaien. Zorg dat je mooi wordt in de zin van aardiger naar andere mensen. Dáár word je blij van! Dan kijken de mannen wel hoor. En glimlach. Want als je glimlacht, gebruik je vier gezichtsspieren, terwijl als je serieus kijkt, je er meer dan 36 gebruikt. Lachen is je natuurlijke botox.

'Het risico van echte botox is dat je ontevreden blijft en steeds gemillimeterder naar jezelf gaat kijken. En hoe subtiel ze het ook doen, mensen zullen het altijd aan je merken. Het is nep om gezichtsspieren lam te leggen, mensen zullen dat misschien niet zien, maar ze voelen het wel.'

*

'Kijk', predikt Frijters verder, 'waar het in de kern om draait, is onzekerheid en de neiging tot destructieve gedachten. Een mens heeft gemiddeld zesduizend gedachten per dag. Bij mensen die over van alles tobben, zijn die voor meer dan de helft negatief. Dat moet je aanpakken. Geef jezelf dus complimenten, denk aan waar je wel goed in bent, en niet op wat je niet wilt, zoals rimpels.'

Zijn laatste tip: 'Vanaf nu moet je nooit meer de dialoog met jezelf aangaan in de trant van: O, zal ik toch dit laten doen? Of dat? Nee, doe de deur dicht voor die gedachte als ware het een vervelende buurvrouw.'

Het doet me een beetje aan de methode-Nelleke van der Krogt denken, maar Frijters heeft wel een kleine kanttekening bij haar aanpak: 'Ik zeg altijd: je moet jezelf behandelen zoals je kind of je moeder. En tegen je moeder zeg je ook niet: kijk eens naar jezelf mam, dat is toch om te janken. Nee, je zegt: maar mam, je bent prachtig zoals je bent! Zeg dat ook tegen jezelf.'

*

Oké, ik weet het nu wel. Ik moet me 'gewoon' niet zo hechten aan uiterlijk. Mijn focus verleggen. Rimpels maken je niet ongelukkig, het is het denkbeeldige belang dat je eraan hecht dat daar voor zorgt. Ik heb ook nog nooit gehoord dat iemand die nog maar een jaar te leven had snel nog even een facelift onderging om nog even goed voor de dag te komen. Nee, als je met de neus op de feiten wordt gedrukt, blijken zaken als intimiteit veel belangrijker dan ijdelheid.

Laat de verschrompeling onze bijnadoodervaring zijn. Het keerpunt waarop we denken: fuck de beauty-industrie met haar strenge schoonheidsnormen, ik ga mezelf op individueel niveau genezen. Want hopen dat zij zullen stoppen ons te bombarderen met de boodschap dat onze schoonheid van levensbelang is, zal niet gebeuren zolang ze bloed ruiken. Laten we dus zorgen dat we die wond helen zodat er geen bloed meer valt te ruiken.

Het gekke is dat nu ik langzaam begin te accepteren dat ik steeds meer rimpels krijg, dat dat geen halszaak is, ik ineens het gevoel krijg alsof ik weer een heel leven voor me heb.

Af en toe popt de drang wel even op om toch mee te gaan in de schoonheidscompetitie. Als ik hoor dat iemand zijn grijze haren verft, denk ik: en waarom mocht dat ook al weer wel en botox niet? Want is dat ook niet een vorm van verzet? Die deur moet dus snel weer dicht. Maar het zou mij wel helpen als u dat met mij meedeed. En waarom zou u niet? Het enige wat u hoeft te doen, is uw eigenwaarde te ontkoppelen van uw uiterlijk met bijgevoegde gebruiksaanwijzing en het leven schittert weer aan uw voeten. Als we de wereld niet kunnen veranderen, dan veranderen we gewoon onszelf. Succes!

Nathalie Huigsloot

Met dank aan psychologe Charlotte Molenaar en psychiater Nienke Vulink (beiden AMC psychiatrie), die ook een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de totstandkoming van dit artikel.

Zonder botox van uw rimpels af, de gebruiksaanwijzing

1 - Ga vanaf nu nooit meer de dialoog met uzelf aan in de trant van: Of zal ik toch dit laten doen of dat aanpakken? Deur dicht, denk snel aan iets anders.

2 - Kijk anders in de spiegel. Zoom niet in op uw zogenaamde probleemgebieden. Wat alles wat je aandacht geeft wordt groter, zo ook de ergernis om die fronsrimpel. Kijk liever naar wat u wel mooi vindt. 

3 - Geef uzelf veel complimenten. Want als u met uw rimpels zit, is er een goede kans dat u behept bent met een wat onzekere natuur. Zijn er andere eigenschappen waaraan u uw zelfbeeld kunt koppelen? Richt u daarop. 

4 - Vermijd in eerste instantie het bombardement aan visuele en tekstuele uitingen over hoe belangrijk het toch wel niet is er jong en mooi uit te zien. Boycot Linda de Mol als u haar goed gelukt vindt pak in de wachtkamer de Donald Duck in plaats van een glossy. O, en ook heel belangrijk: mijd interviews met cosmetisch arts Floor Claus. 

5 - Bedenk: Hoe u uw fysieke verschijning waardeert is geen feit, maar een beleving. Hoe hard de glossy's u ook van het tegenovergestelde proberen te overtuigen, zijn er geen objectieve maatstaven voor. In sommige culturen is een dikke kont prachtig. 

6 - Ook de consequenties die u aan uw verlies van schoonheid koppelt zijn uitermate subjectief. Het is niet per se zo dat veroudering ertoe leidt dat geen man u meer interessant vindt, geen werkgever nog met u in zee wil en uw partner u gaat bedriegen. 

7 - Zodra je aan het vergelijken slaat, ontstaat al snel een obsessie. Stop daar dus mee. Mocht u uzelf er toch op betrappen, dwing uzelf dan om te kijken naar wat u mooi vindt aan de ander. En gebruik diegene niet om uw eigen, zogenaamde probleemgebiedjes aan te toetsen ('Zo, die heeft ook al een kippennek!', smul smul). 

8 - Probeer positiever tegenover ouderdom aan te kijken. Heerlijk, eindelijk de tijd om alles te doen waar u nu niet aan toekomt. Deze levensinstelling leidt ertoe dat u rimpels minder als visitekaartje van de dood en andere ellende ziet. 

9 - Mocht u moeite blijven houden niet in somberheid te vervallen bij de confrontatie met uw spiegelbeeld, doe dan deze oefening: Als u over straat loopt, zet dan al uw zintuigen in. Richt u eerst op vijf zaken die u ziet, vervolgens op vier dingen die u hoort, dan drie dingen die u ruikt, twee dingen die u voelt (wind, zon, regen) en één ding dat u proeft (neem bijvoorbeeld een zout dropje en een zoet snoepje in uw zak mee). 

10 - Speel het kwartet van Baardman. Stuur één iemand de kamer uit en overleg met de overige gezinsleden/vrienden wat de vier mooiste uiterlijkeden zijn van degene die er niet bij is. Schrijf deze op harde kaartjes en speel er kwartet mee 'Mag ik de stralende huid van Judith?' Het zal u helpen de focus op de negatieve aspecten van uw uiterlijk te doorbreken. Herhaal het spel later op de avond, maar dan met innerlijke schoonheden, om uw focus van uiterlijkheden naar innerlijke waarden te verleggen. Mag ik de humor van Henk? En ik het doorzettingsvermogen van Anne-Jet? Kwartet!